Film "Koźminek historia nieznana. Żydzi."

Relacja - Muzeum na kółkach w Koźminku 24-26 maja 2015r.

Film - ,,KOŹMINEK HISTORIA NIEZNANA - ŻYDZI"

Film - ,,KOŹMINEK HISTORIA NIEZNANA - ŻYDZI" -napisy angielskie  

Film „Koźminek historia nieznana. Żydzi"  to jeden  z elementów  projektu na który ma się złożyć cykl filmów dokumentalnych poświęconych historii Koźminka.

Głównym założeniem tego przedsięwzięcia jest przedstawienie dziejów wielokulturowości  miejsca, gdzie korzenie mieszkańców, tworzą przebogaty splot  wielu narodowości  - Polaków, Żydów, Rosjan, Niemców, Cyganów a nawet Greków.

Ludzie ci pojawiali się na tych terenach na krótki czas - przejściowo, ale spora grupa osiedliła się tu na zawsze, wpływając na  niepowtarzalny klimat i przebogaty wachlarz zwyczajów, kultury, tradycji  i języków.

Film jest wyjątkowy ponieważ ,,zatrzymuje na taśmie'' historie ludzi, którzy powoli odchodzą, zabierając ze sobą swoje dzieje, a przez to część niezapisanej historii tego miejsca.

,,Koźminek - historia nieznana. Żydzi"- to pierwsza część  cyklu, opowiadająca o losach ludności żydowskiej, zamieszkującej te tereny najprawdopodobniej już od czasów Bolesława Pobożnego, czyli od XIII w.

Autorom filmu udało się odszukać i  nawiązać kontakt z osobami pochodzenia , które zgodziły się opowiedzieć o swoim życiu przed, w trakcie (w Koźminku Niemcy utworzyli getto, przez które przewinęło się około 3tyś. osób) oraz po wojnie.

Losy tych ludzi były dramatyczne: niektórzy trafili do getta w Łodzi, później do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu - Brzezince, brali udział w ,,Marszu śmierci" aby ostatecznie doczekać wyzwolenia w obozie w Dachau.

Na szczególną uwagę zasługuje historia mężczyzny, który jako jedyny z 600 dzieci skazanych na śmierć, i przeznaczonych do wywózki , przeżył selekcję, ratując się brawurową ucieczką, spod niemieckiego karabinu. Przeżył on (jako jedyne dziecko)  getto w Koźminku, a po jego likwidacji, do 1945 roku, ukrywał się wraz ze swoim ojcem, u Polaków w pobliskich miejscowościach.

Opowieść  jest fascynująca, bo  udało się odnaleźć  ukrywanych i ukrywających.

Jest to pierwszy film dokumentalny opowiadający o  życiu ludności żydowskiej w Kraju Warty.

Cenny jest tym bardziej, że nie ma żadnego śladu po getcie w Koźminku, a jedyne źródło historii stanowią wspomnienia świadków.

W koźmineckim bruku parę lat temu znaleziono tablice nagrobne pochodzące z dawnego cmentarza żydowskiego. Dzięki nieocenionej pomocy pana Wojciecha Wyziny,  udało się na potrzeby filmu przetłumaczyć treść macew, która niewątpliwie podniosła wartość historyczną przedsięwzięcia.

Nadal trwają poszukiwania starych dokumentów, zdjęć, filmów pochodzących z tego okresu .

Autorom filmu udało się dotrzeć do ,,Ewidencji ludności żydowskiej'', która obejmuje  nazwiska Żydów, którzy powrócili na te tereny po drugiej wojnie światowej.

Cennymi dokumentami są ,,Listy wywozowe''' sporządzone przez Niemców, obejmujące dane liczbowe osób przeznaczonych do transportu.

Przyszłość coraz bardziej zaciera przeszłość stąd ten film.

Premierowy pokaz odbył się w maju 2015 w czasie trwania mobilnej wystawy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN- Muzeum na Kółkach .

Kolejna projekcja miał miejsce jesienią, w  Warszawie, w czasie trwania warsztatów zorganizowanych przez Stowarzyszenie Wideofilmowców Polskich.

Na przełomie sierpnia i września 2016 roku odbędą się jego kolejne pokazy w Centrum Holokaustu i Ludobójstwa w Johannesburgu. Obraz z Koźminka zostanie zaprezentowany jako przykład projektu filmowego na temat lokalnej pamięci o Żydach w Polsce -pokaże go  Aleksandra Kubica, doktorantka King's College London w Wielkiej Brytanii, w ramach cyklu "Holokaust w erze cyfrowej".

Po projekcji odbędą się warsztaty dla pracowników, wolontariuszy Johannesburg Genocide and Holocaust Centre ale również dla nauczycieli i edukatorów, w czasie których,  uczestnicy konferencji za pomocą Skype będą zadawać pytania autorom filmu - Donacie i Andrzejowi Paruszewskim.